แพร่ง่ายกว่า

หลังจากที่องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ออกคำเตือนเกี่ยวกับโอไมครอน สายพันธุ์ลูกผสม  "XE" ที่แพร่เชื้อติดต่อได้ง่ายและรวดเร็วกว่าไวรัสโคโรนา 2019  ทุกสายพันธุ์ที่เคยประสบมา เป็นสายพันธุ์ลูกผสมระหว่างโอมิครอนสายพันธุ์ย่อย BA.1 X BA.2 ไม่ใช่ เดลตาครอน ซึ่งเป็นสายพันธู์ลูกผสมระหว่าง เดลตา กับ โอมิครอน

ล่าสุด ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ตรวจพบสายพันธุ์ลูกผสม XE จากการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมจากตัวอย่างส่งตรวจจากผู้ติดเชื้อ 1 ราย และตรวจกรองพบสายพันธุ์ลูกผสม เดลตาครอน (เดลตา X โอมิครอน) อีก 1 ราย ด้วยเทคโนโลยี Massarray Genotyping

โอไมครอน สายพันธุ์ลูกผสม XE พบครั้งแรกในสหราชอาณาจักร เมื่อวันที่ 19 มกราคม โดยมีการถอดรหัสพันธุกรรม ทั้งจีโนมและอัปโหลดขึ้นไปแชร์ไว้บนฐานข้อมูลโควิด-19 โลกแล้วมากกว่า 600 ตัวอย่าง WHO ประเมินว่าสายพันธุ์ลูกผสม XE มีอัตราการแพร่ระบาด เหนือกว่า BA.2  ถึง 10% อย่างไรก็ตาม ยังต้องรอข้อมูลจากทั่วโลกที่ร่วมด้วยช่วยกันถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมอีกระยะหนึ่งเพื่อการยืนยัน

ตามรายงานของสำนักงานบริการสุขภาพแห่งสหราชอาณาจักร (UK Health Services Agency) หรือ UKHSA  ยืนยันเช่นเดียวกันว่า โอไมครอน สายพันธุ์ลูกผสม XE สามารถแพร่ระบาดได้รวดเร็วกว่า BA.2 ประมาณ 10% และแพร่ได้รวดเร็วกว่าโอไมครอนสายพันธุ์ดั้งเดิม (B.1.1.529) ถึง 43% คงต้องอาศัยเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์ว่าสายพันธุ์ลูกผสม XE จะกลายเป็นคลื่นระลอกใหม่ที่ระบาดไปทั่วโลกและเข้ามาแทนที่ BA.2 ได้หรือไม่

อนึ่ง จากการถอดรหัสพันธุกรรมไวรัสโคโรนา 2019 ทั้งจีโนมในเดือนมีนาคม 2565 ของศูนย์จีโนมทางการแพทย์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ตรวจพบสายพันธุ์ลูกผสม "XE" ในประเทศไทยแล้ว 1 ราย  อยู่ในระหว่างการดำเนินการอัปโหลดขึ้นแชร์บนฐานข้อมูลโควิดโลก GISAID และเร่งแจ้งไปยังแพทย์ผู้ส่งตรวจทราบต่อไป

หมายเหตุ

การจัดหมวดหมู่ลูกผสมโดย Phylogenetic Assignment of Named Global Outbreak Lineages (PANGOLIN)

หมวด 1 สายพันธุ์ลูกผสมระหว่าง “Delta + BA.1” ประกอบด้วยสมาชิก 2 สายพันธุ์

I. XD-เป็นสายพันธุ์ลูกผสม ระหว่าง Delta + BA.1 lineage พบในฝรั่งเศส ประกอบด้วยยีน S ที่สร้างหนามแหลม ส่วนอื่นเป็นจีโนมจากเดลตา

II. XF-จีโนมมีส่วนผสมระหว่าง ยีน S และยีนที่สร้างโปรตีนสำคัญของอนุภาคไวรัส มาจาก BA.1 กับส่วน 5’ จากจีโนมของเดลตา

หมวด 2 สายพันธุ์ลูกผสมระหว่าง BA.1 + BA.2 ประกอบด้วยสมาชิก 6 สายพันธุ์

I. XE-พบในอังกฤษ จีโนมมีส่วนผสมระหว่าง ยีน S และยีนที่สร้างโปรตีนสำคัญของอนุภาคไวรัส มาจาก BA.2 กับส่วน 5’ จากจีโนมของ BA.1 แสดงอัตราการแพร่ระบาด (growth advantage) เหนือ BA.2 ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ รพ. รามาธิบดีถอดรหัสพันธุกรรมพบแล้ว 1 ราย

II. XG-พบในเดนมาร์ก

III. XH-พบในเดนมาร์ก

IV. XJ-พบในฟินแลนด์

V. XK-พบในเบลเยียม มีการกลายพันธุ์ต่างไปจากไวรัสดั้งเดิม อู่ฮั่น เกือบ 100 ตำแหน่ง มากกว่าทุกสายพันธุ์ ยังไม่พบในประเทศไทย

VI. XL-พบในอังกฤษ

ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก Center for Medical Genomics