ผู้ป่วยหลายท่าน ที่ได้รับเชื้อโควิด-19 มาแล้ว มักจะมีอาการอื่นๆ ตามมา ไม่ว่าจะเป็น ไอ เหนื่อยง่าย นอนไม่หลับ และอาการอื่นๆ ที่แตกต่างกันไป ตามโรคประจำตัวของแต่ละคนด้วย ดร.อนันต์ เปิด 6 สาเหตุ ทำไมถึงเป็น Long COVID หลังติดเชื้อ ระบุอาจมีสาเหตุอื่นๆ อีก มากกว่านี้
ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา นักไวรัสวิทยา โพสต์เฟซบุ๊ค Anan Jongkaewwattana กล่าวถึง Long COVID ว่า "เป็นประเด็นที่เริ่มมีคนสนใจกันมากขึ้น ซึ่งจริงๆ แล้วเรื่องนี้เป็นหัวข้อวิจัยที่มีการศึกษากันมานานพอสมควรแล้ว สิ่งที่ชัดคืออาการไม่พึงประสงค์ต่างๆ สามารถพบได้ในผู้ป่วยโควิดบางรายที่เคลียร์ไวรัสออกจากร่างกายไปหมดแล้ว แต่สิ่งที่ยังไม่ชัดคืออะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ Long COVID ที่ว่านั้น สาเหตุหลักๆ ที่มีผู้เชี่ยวชาญรวบรวมมาคือ
1. โปรตีนของไวรัสที่ยังหลงเหลืออยู่ในร่างกายของผู้ป่วย ถึงแม้ว่าอนุภาคไวรัสใหม่อาจจะไม่มีเพิ่มขึ้นมาแล้ว แต่สมบัติของไวรัสที่ทิ้งไว้อาจจะส่งผลให้เกิดสิ่งผิดปกติขึ้นถ้าไปสะสมอยู่ในเซลล์หรืออวัยวะบางตำแหน่งของร่างกาย
2. ผลจากการอักเสบของเนื้อเยื่อที่ร่างกายพยายามต่อต้านการเพิ่มจำนวนของไวรัสในระหว่างติดเชื้อ ถึงแม้ว่าไวรัสจะถูกทำลายไปหมดแล้ว แต่ความเสียหายที่เกิดขึ้นอาจส่งผลให้เกิดอาการที่ไม่พึงประสงค์ตามมา
3. ปรากกฏการณ์ที่ร่างกายไปปลุกไวรัสที่แอบอยู่ในร่างกายให้ตื่นขึ้นและทำให้ร่างกายเกิดความเสียหาย เช่น ไวรัสในตระกูล herpesviruses ซึ่งปกติจะแอบแฝงตัวเงียบๆ หนีการทำลายของระบบภูมิคุ้มกัน แต่ถ้าร่างกายมีสิ่งเร้า เช่น ความเครียด ไวรัสดังกล่าวจะถูกปลุกขึ้นมาได้ ซึ่ง Long COVID อาจจะมีสาเหตุมาจากไวรัสเหล่านี้ได้เช่นกัน
4. ระบบจุลินทรีย์ในทางเดินอาหาร หรือ Microbiome ถูกรบกวน ทำให้ขาดสมดุลของการทำงาน โดยเฉพาะอาการที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหารต่างๆ
5. การทำงานของระบบหลอดเลือด โดยเฉพาะกลไกการแข็งตัวของเลือดที่ถูกรบกวน
6. อาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดจากแอนติบอดีที่ร่างกายสร้างขึ้นต่อโปรตีนต่างๆ ของไวรัส SARS-CoV-2 ซึ่งอาจจะมีผลพลอยได้ที่ไม่คาดคิด เช่น อาจจะไปจับโปรตีนตัวอื่นของร่างกายเราที่หน้าตาใกล้เคียงกับโปรตีนของไวรัส แล้วส่งผลให้ภูมิของร่างกายของเราไปทำให้เซลล์ หรือ เนื้อเยื่อที่มีโปรตีนเหล่านั้นเสียหาย หรือ ถูกทำลาย เป็นต้น
จะเห็นว่า กลไกการเกิด Long COVID มีเยอะ และ อาจจะมากกว่าที่ทราบอยู่ตอนนี้ก็ได้ ใครติดแล้วไม่มีอาการเหล่านี้ถือว่าโชคดีมากครับ แต่ถ้าติดซ้ำอีก ยังไม่มีข้อมูลออกมานะครับว่า จะโชคดีเหมือนครั้งแรกหรือเปล่า นะครับ ยังเดาใจไวรัสไม่ค่อยถูกทางครับ
https://www.cell.com/.../fulltext/S1471-4906(22)00047-3
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก Anan Jongkaewwattana
