การแต่งงานเป็นอีกเรื่องที่นอกจากจะให้ความสำคัญกับฤกษ์ยามต่างๆ แล้ว สิ่งที่จะขาดเสียมิได้ คือการดูดวงชะตาของบ่าวสาวว่าต้องกันหรือไม่ เป็นเนื้อคู่กันหรือเปล่า หากไม่ใช่ จะได้มีการแก้ไขกันได้ทันท่วงที มิฉะนั้นชีวิตคู่อาจไม่ราบรื่นก็ได้
ทางเหนือเขาก็มีการดูดวงเนื้อคู่ตามโหราศาสตร์ล้านนาที่สืบทอดมาแต่โบราณ จะเป็นอย่างไรนั้น มาดูกัน
ลักษณะสมพงษ์คู่ผัวเมีย
การจะดูว่าชาย-หญิง มีชะตาต้องกันหรือไม่ มีลักษณะสมพงษ์เหมาะเป็นคู่ผัวตัวเมียกันหรือเปล่า จักต้องดูที่ลักษณะกำเนิดของทั้งสองฝ่าย คือ ธาตุ นามปี และกำเนิด ดังนี้
| เกิดปี ชวด (หนู) | ธาตุน้ำ | เทวดาผู้ชาย |
| เกิดปีฉลู (วัว) | ธาตุดิน | มนุษย์ผู้ชาย |
| เกิดปีขาล (เสือ | ธาตุไม้ | ผีเสื้อผู้หญิง |
| เกิดปีเถาะ (กระต่าย) | ธาตุไม้ | มนุษย์ผู้หญิง |
| เกิดปีมะโรง (งูใหญ่) | ธาตุทอง | เทวดาผู้ชาย |
| เกิดปีมะเส็ง (งูเล็ก) | ธาตุไฟ | มนุษย์ผู้ชาย |
| เกิดปีมะเมีย (ม้า) | ธาตุไฟ | เทวดาผู้หญิง |
| เกิดปีมะแม (แพะ) | ธาตุทอง | เทวดาผู้หญิง |
| เกิดปีวอก (ลิง) | ธาตุเหล็ก | ผีเสื้อผู้ชาย |
| เกิดปีระกา (ไก่) | ธาตุเหล็ก | ผีเสื้อผู้ชาย |
| เกิดปีจอ (สุนัข) | ธาตุดิน | ผีเสื้อผู้หญิง |
| เกิดปีกุน (หมู) | ธาตุน้ำ | มนุษย์ผู้หญิง |
สมพงษ์ปี
เทวดาผู้ชาย กับ เทวดาผู้หญิง อยู่ด้วยกันเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน ดีนักแลฯ
เทวดาผู้ชาย กับ มนุษย์ผู้หญิง อยู่ด้วยกันไม่ดีไม่ชั่ว พอปานกลาง ถ้าเกิดบุตรด้วยกันคนหนึ่งแล้ว มักจะเกิดแตกร้าวพลัดพรากจากกัน แต่ภายหลังจะได้กลับมาคืนดีกันอย่างเดิม ดังพระรามกับนางสีดา
มนุษย์ผู้ชาย กับ เทวดาผู้หญิง ชั้นแรกอยู่ด้วยกันดี จะมีบุตรด้วยกัน ต่อมาจะต้องพลัดพรากจากกัน แต่ภายหลังจะได้พบกัน ดังพระสุธนกับนางมโนห์รา
เทวดาผู้ชาย กับ มนุษย์ผู้หญิง อยู่ด้วยกันได้ แต่มักจะทุ่มเถียง ทะเลาะวิวาทกันบ่อยๆไม่ยอมกัน
มนุษย์ผู้ชาย กับ มนุษย์ผู้หญิง อยู่ด้วยกันเป็นมหาอุดมประเสริฐนัก ให้เกิดบุญลาภต่างๆ มีอายุยืน มีบุตรด้วยกันเป็นที่รัก
มนุษย์ผู้ชาย กับ ผีเสื้อผู้หญิง อยู่ด้วยกันรักใคร่กันในชั้นต้น แต่ภายหลังจะต้องจากกัน ดังพระรถกับนางเมรี
ผีเสื้อผู้ชาย กับ มนุษย์ผู้หญิง อยู่ด้วยกันมิดี จะมีบุตรด้วยกัน จะรักกันแต่ต้นมือ ครั้นภายหลังจะต้องจากกัน ดังท้าวกุมภัณฑ์ยักษ์กับนางเกษสุมณฑา
ผีเสื้อผู้ชาย กับ ผีเสื้อผู้หญิง อยู่ด้วยกันได้ แต่ต่างคนต่างก็ใจดุร้ายด้วยกัน จะมักทะเลาะวิวาททุ่มเถียงกัน
สมพงษ์ธาตุ
| ผู้ชายธาตุน้ำ | ผู้หญิงธาตุน้ำ | มีความสุขเย็นใจ |
| ผู้ชายธาตุน้ำ | ผู้หญิงธาตุดิน | มีความรักใคร่กันมาก |
| ผู้ชายธาตุน้ำ | ผู้หญิงธาตุไม้้ | ดีนัก มีทรัพย์สมบูรณ์ |
| ผู้ชายธาตุน้ำ | ผู้หญิงธาตุไฟ | ดี แต่มักจะหึงกัน |
| ผู้ชายธาตุน้ำ | ผู้หญิงธาตุเหล็ก | ดีนัก จะมียศถาบรรดาศักดิ์ |
| ผู้ชายธาตุดิน | ผู้หญิงธาตุดิน | จะมีบุตรด้วยกัน คนทั้งสองนั้นจะมีอายุยืน ดีนัก |
| ผู้ชายธาตุดิน | ผู้หญิงธาตุน้ำ | อยู่ด้วยกันจะมีผู้อุปถัมภ์ |
| ผู้ชายธาตุดิน | ผู้หญิงธาตุไม้ | อยู่ด้วยกันไม่ดี |
| ผู้ชายธาตุดิน | ผู้หญิงธาตุไฟ | จะได้ดี มั่งมีทรัพย์ในภายหลัง |
| ผู้ชายธาตุดิน | ผู้หญิงธาตุเหล็ก | อยู่ด้วยกันพอมัธยม และมีบุตร ๗ คน |
| ผู้ชายธาตุไม้ | ผู้หญิงธาตุไม้ | มิดี หาลาภผลมิได้เลย |
| ผู้ชายธาตุไม้ | ผู้หญิงธาตุน้ำ | ดีนัก เป็นสุข มั่งมีทรัพย์สมบัติมาก แต่เลี้ยงลูกยาก |
| ผู้ชายธาตุไม้ | ผู้หญิงธาตุดิน | รักกัน แต่ต้องจากกัน |
| ผู้ชายธาตุไม้ | ผู้หญิงธาตุไฟ | อยู่ด้วยกันนับว่าพอใช้ มีบุตรชายก่อน แต่มักจะเป็นกำพร้า |
| ผู้ชายธาตุไม้ | ผู้หญิงธาตุเหล็ก | มิดี อยู่ด้วยกันไม่นาน |
| ผู้ชายธาตุไฟ | ผุ้หญิงธาตุไฟ | จะตกอับเข็ญใจ และได้รับความเดือดร้อนเสมอ |
| ผู้ชายธาตุไฟ | ผู้หญิงธาตุไม้ | อยู่ด้วยกันอย่างช้า ๗ ปี จะต้องจากกัน |
| ผู้ชายธาตุไฟ | ผู้หญิงธาตุน้ำ | มิดี หาทรัพย์สมบัติมิได้ |
| ผู้ชายธาตุเหล็ก | ผู้หญิงธาตุเหล็ก | จะอยู่เย็นเป็นสุขด้วยกันดีนัก ฯ |
| ผู้ชายธาตุเหล็ก | ผู้หญิงธาตุน้ำ | จะอยู่เย็นเป็นสุขด้วยกันดีนัก ฯ |
| ผู้ชายธาตุเหล็ก | ผู้หญิงธาตุดิน | ดีนัก จะอยู่ด้วยกันดีจะมีทรัพย์สมบัติ ฯ |
| ผู้ชายธาตุเหล็ก | ผู้หญิงธาตุไม้ | จะอยู่ด้วยกันจะได้เป็นขุนนาง มียศศักดิ์ ดีนัก ฯ |
| ผู้ชายธาตุเหล็ก | ผู้หญิงธาตุไฟ | ไม่ดี มักจะเกิดวิวาทตีด่ากัน ฯ |
อนาคตของคู่ผัว-เมีย
ให้นำจุลศักราชของทั้งสองคนบวกเข้าด้วยกัน คูณด้วย ๓ คูณ ได้ผลลัพธ์แล้วเอา ๗ หาร เหลือเศษเท่าไร ให้ดูทายตามเศษดังนี้
(การหาจุลศักราช ให้นำปีเกิดของตน ลบด้วย 1181)
เศษ ๑ ทุกข์ยากตราบเฒ่าชรา
เศษ ๒ จักมีคนอื่นมาปองเอาไปเป็นเมีย
เศษ ๓ มีของอันใดก็บ่เหลือ
เศษ ๔ มีลูกหลานหลาย
เศษ ๕ มีวัวควายหลายเต็มคอก
เศษ ๖ มีข้าวของมากปวงหลวงหลาย
เศษ ๗ จักได้นั่งเอาหัวเข่าเช็ดน้ำตา
เรียบเรียงจาก library.cmu
