เป็นปัญหาสำหรับหลายคนอย่างมาก เมื่อธนบัตรชำรุด เสียหาย แต่ไม่รู้จะทำอย่างไรดี เพราะตามกฎหมาย ธนบัตรชำรุด ไม่สามารถนำมาชำระหนี้ได้ แต่ไม่ต้องกังวลไป เพราะธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) หรือแบงก์ชาติ ทำการเปิดเผยถึงแนวทางหรือวิธีแลกธนบัตรชำรุด สำหรับผู้ที่ถือครองธนบัตรแบบดังกล่าวอยู่
โดย ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ได้ชี้แจงกรณี ธนบัตรชำรุดแบบไหนถือว่าไม่สามารถชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย ตามพระราชบัญญัติเงิน ตราพุทธศักราช 2501 มาตรา 18 จำแนกไว้ 4 ลักษณะ ดังนี้
1. ธนบัตรครึ่งฉบับ คือ ธนบัตรที่ถูกแยกตรงกลางหรือใกล้กับกลางเป็นสองส่วนตามยืนเท่านั้น
หลักเกณฑ์การรับแลก - ให้รับแลกเปลี่ยนแต่ละครึ่งฉบับ ได้ครึ่งราคาของราคาเต็มของธนบัตรนั้น โดยต้องเขียนคำร้องการขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด
2. ธนบัตรต่อท่อนผิด คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนของธนบัตรฉบับอื่นมาต่อเข้าเป็นฉบับเดียวกัน
หลักเกณฑ์การรับแลก - ถ้าไม่เกินสองท่อน แต่ละท่อนเป็นธนบัตรแบบและชนิดราคาเดียวกัน ให้รับแลกเปลี่ยนได้เต็มราคาของธนบัตรนั้น ในกรณีที่ธนบัตรชำรุดขาดออกจากกันมากกว่าสองท่อน จะต้องเขียนคำร้องการขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด
3. ธนบัตร ข า ด วิ่น คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนหนึ่งส่วนใด ข า ด หายไป
หลักเกณฑ์การรับแลก - หากส่วนที่เหลืออยู่มีมากกว่าครึ่งฉบับ และสามารถพิสูจน์ได้อย่างชัดเจนว่าเป็นธนบัตรรัฐบาล และมีสภาพที่จะไม่เสียหายจากจัดส่ง ให้รับแลกเปลี่ยนได้เต็มราคาของธนบัตรนั้น
4) ธนบัตรลบเลือน คือ ธนบัตรที่มีเหตุทำให้อ่านข้อความหรือตัวเลขไม่ได้ความ
หลักเกณฑ์การรับแลก - หากการลบเลือนนั้น ไม่ถึงกับทำให้ไม่รู้ได้ว่าเป็นธนบัตรแท้จริง โดยให้รับแลกเปลี่ยนได้เต็มราคาของธนบัตรนั้น ซึ่งในกรณีนี้จะต้องเขียนคำร้องการขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด เพื่อให้เจ้าหน้าที่ได้ทำการพิสูจน์ว่าเป็นธนบัตรรัฐบาล
สถานที่ติดต่อขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด
- ธนาคารออมสินทั่วประเทศ (ให้บริการในเวลาทำการทุกวัน)
- ธนาคารพาณิชย์ทั่วประเทศ (ให้บริการเฉพาะวันพุธ ยกเว้นสาขาย่อยและสาขาในห้างสรรพสินค้า)
ขั้นตอนการขอแลกเปลี่ยน
1. กรณีแลกเปลี่ยนได้ทันที ได้แก่ ธนบัตรชำรุดมีเนื้อธนบัตรเหลืออยู่เกินกว่า 3 ใน 5 ส่วน และสามารถพิสูจน์ได้อย่างชัดเจนว่าเป็นธนบัตรรัฐบาล สามารถแลกเปลี่ยนได้เต็มตามราคาหน้าธนบัตร
2. กรณีต้องเขียนคำร้อง
- ได้แก่ ธนบัตรชำรุดครึ่งฉบับ ธนบัตรต่อท่อนผิด ธนบัตรขาดจนแยกจากกันมากกว่า 2 ส่วน ธนบัตรขาดวิ่นที่มีเนื้อน้อยกว่า 3 ใน 5 ส่วน หรือธนบัตรที่ต้องการการตรวจพิสูจน์จากเจ้าหน้าที่ผู้มีความชำนาญ
- ผู้ขอแลกต้องเขียนคำร้องขอแลกเปลี่ยนตามแบบที่กำหนด พร้อมแนบธนบัตรชำรุดและสำเนาสมุดบัญชีของท่าน (ธนาคารใดก็ได้) ยื่นต่อเจ้าหน้าที่ธนาคาร เพื่อนำส่งให้ ธปท. พิจารณาค่าแลกเปลี่ยน
- ธปท. จะแจ้งผลการพิจารณา และโอนเงินค่าแลกเปลี่ยนเข้าบัญชีออมทรัพย์ ตามที่ระบุไว้ในคำร้อง
สำหรับธนบัตรชำรุดที่ถูก ไ ฟ ไ ห ม้ เ ก รี ย ม ถูกสัตว์หรือแมลงกัดแทะ หรือเปี่อยติดกันเป็นปึกเป็นจำนวนมาก ซึ่งอาจได้รับความเสียหายระหว่างการจัดส่ง ผู้ขอแลกต้องดำเนินการดังนี้
1. นำธนบัตรไปแสดงต่อเจ้าหน้าที่ธนาคารและเขียนคำร้องไว้เป็นหลักฐาน พร้อมแนบสำเนาสมุดบัญชีของท่าน (ธนาคารใดก็ได้) ส่วนกรณีธนบัตรชำรุดที่เกิดจากไฟไหม้เกรียม ต้องแนบใบแจ้งความการเกิดเพลิงไหม้ด้วย
2. นำธนบัตรและใบคำร้องมาติดต่อขอแลกด้วยตนเอง ที่สายออกบัตรธนาคาร หรือศูนย์จัดการธนบัตร ธนาคารแห่งประเทศไทย
ขอบคุณ ธนาคารแห่งประเทศไทย
