ช่วงหน้าร้อน หลายบ้านเปิดพัดลมกันกระหึ่มสุดๆ จนไปๆมาๆพัดลมที่รักก็มีอาการอ่อนแรง ไม่ค่อยอยากจะหมุนซะงั้น จะส่งช่างบางเจ้าก็แพงจัง งั้นมาดูวิธีซ่อมพัดลมด้วยตัวเองดีกว่า
สมาชิกพันทิป ที่ใช้ชื่อ Control.A ได้สาธิตวิธีแก้ไขปัญหาพัดลมไม่หมุน, หมุนอ่อนหรือหมุนช้าแล้วหยุด ต้องเอานิ้วไปเสี่ยงชีวิต เขี่ยๆใบพัด ซึ่งความจริงปัญหาเหล่านี้ แก้ไขง่าย ทำได้เอง อุปกรณ์ที่ต้องมีก็นี่เลย ไขควงแฉก, คีมตัดหรือมีดคัตเตอร์, หัวแร้ง, ตะกั่วบัดกรี, มิเตอร์วัดค่ากระแสไฟและสุดท้ายพระเอกของงานคือ Capacitor หรือภาษาช่างเรียกง่ายๆว่า "แคป" หรือ "ตัว C"
และนี่คือ Capacitor หรือ "ตัว C" ที่ว่า ซึ่งเจ้าของกระทู้หาซื้อตามร้านอะไหล่เครื่องใช้ไฟฟ้าได้มาในถูกหรือแพง ก็ตามแต่ละร้าน ซึ่งเหตุที่ตัว C เป็นพระเอกของงาน เพราะมันคือหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้พัดลมกำลังอ่อน (สาเหตุของพัดลมหมุนช้า กำลังอ่อน มี 2 สาเหตุหลักๆ คือ มอเตอร์เสื่อม ซึ่งต้องเปลี่ยนมอเตอร์ กับตัว C เสื่อม ซึ่งซ่อมเองง่ายและประหยัด สามารถทำเองได้)
เริ่มขั้นตอนการซ่อม อย่างแรกเลย ต้องดึงปลั๊กพัดลมออก ดูให้แน่ใจว่าไม่มีกระแสไฟฟ้าอยู่ เดี๋ยวก็โดนไฟดูดซะก่อนจะซ่อมพัดลม จากนั้น ให้เราถอดฝาครอบด้านท้ายพัดลมออก ก็จะพบกับตัว C โดดเด่นแปะอยู่ภายใน มีสายไฟสองขั้วเชื่อมต่อไปยังมอเตอร์
ลักษณะตัว C (กล่องพลาสติกสี่เหลี่ยมสีดำ) จะติดแบบนี้ อาจตำแหน่งต่างกันในแต่ละยี่ห้อ จากนั้น เราก็ตัดสายไฟที่ต่อตัว C กับมอเตอร์ แล้วก็ขันน็อตเอาออกมา
เพื่อความสาแก่ใจ เราเอามาเช็คค่าไฟดูก่อนก็ได้ เพื่อมั่นใจว่า ตัว C เสื่อมจริง โดยในกระทู้นี้ วัดได้ 444.2 nF (Nano Farad) ซึ่งก็เท่ากับ 0.4442 uF (Micro Farad) แต่ว่า ค่าของตัว C ที่ติดกับพัดลมตัวนี้ (และส่วนใหญ่) จะอยู่ที่ 1.5 uF ดังนั้น ตัว C ตัวนี้ เสื่อมแน่นอน มันเลยทำให้กำลังไฟไม่พอ
ทีนี้ เราก็มั่นใจเอาตัว C เก่าตัวนี้ไปถามหาตามร้านอะไหล่ ให้เค้าเอาตัวที่ค่า uF (Micro Farad) เท่ากันมาเลย พอได้มา ก็ลองมาเช็คดูก่อนก็ได้ จะเห็นว่า ค่าของมันอยู่ที่ 1.543 uF ใช้ได้ๆ อ้อ!! เป็นไปได้ เลือกเอาตัว C ที่มีตำแหน่งยึดน็อตเหมือนกับอันเก่าจะดีมาก เพื่อที่จะสามารถนำกลับมายึดติดที่เดิมได้ง่ายๆ
นำตัว C ใหม่ที่ซื้อมา เชื่อมต่อกับสายไฟเดิม บัดกรีตะกั่วที่ขั้ว ก่อนจะใช้เทปพันสายไฟพันปิดซ้ำเพื่อป้องกันการช็อต (ระวังโดนส่วนอื่นๆของพัดลม โดยเฉพาะลวดทองแดงในมอเตอร์พัดลมที่มันเส้นเล็กมากกกก ขาดเส้นเดียวงานเข้า พัดลมไม่หมุนเลยนะเออ) หรือบางคน อาจซื้อตัว C แบบที่ต่อสายไฟตรงขั้วมาให้แล้ว เราก็ทำงานง่ายขึ้น เพราะแค่พันสายไฟเข้าด้วยกันแทน (ตามตัวอย่างในคลิปแนบท้าย)
เชื่อมสายไฟเสร็จก็ยึดตัว C กลับที่ตำแหน่ง หากตัว C ที่ได้มาตำแหน่งยึดมันติดกลับไม่ได้ เราก็ใช้เทปกาวสองหน้าติดประกบก็ได้หรือจะใช้สายรัดเคเบิ้ลไทร์รัดติดก็ได้เช่นกัน แล้วก็ประกอบฝาท้ายคืน จบงาน ลองเปิดพัดลมดู รับรอง กลับมาฟิตปั๋ง มีแรงเหมือนเดิม
แต่ถ้าแรงดีขึ้นมาหน่อย แต่ก็ยังหมุนอ่อน อันนี้ ก็ต้องลองหยอดน้ำมันที่แกน แต่ถ้าหยอดแล้วยังอ่อน สงสัยจะเป็นที่มอเตอร์ อันนี้ก็เรื่องใหญ่ ต้องไปซื้อมอเตอร์ใหม่ (เพราะถ้าจะพันมอเตอร์ใหม่ ราคาไม่น่าคุ้ม) ยิ่งถ้าเป็นพัดลมตัวเล็ก บางทีซื้อพัดลมใหม่อาจคุ้มกว่านะถ้าปัญหาไม่ได้อยู่ที่ตัว C ลองดูละกัน ไม่ไหวจริงๆก็ไปหาช่าง เลือกร้านที่ไว้ใจได้ ให้เค้าจัดการจะดีกว่า อย่าให้กลายเป็นเรื่องเสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่ายไป
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก สมาชิกพันทิป คุณ Control.A, ซ่อม MCU
เรียบเรียงโดย Boxza
